ostatnio dodane newsy
Brak dodanych newsów w tym tygodniu.
Nawigacja
Artykuły » do poczytania » Pesah znaczy omijać
Drukuj
Pesah znaczy omijać
04
05.16


Pascha (w języku hebrajskim „Pesach znaczy omijać). Jest to nawiązanie do historii opisanej w II Księdze Mojżesza, kiedy Anioł śmierci wędrując przez ziemię faraona omijał naznaczone krwią domy.

Okoliczności ustanowienia Paschy:

Naród żydowski żył w Egipcie ponad 400 lat w prowincji Goszen. Żydzi cieszyli się swobodą, zachowali własny język, tradycję i religię. Za panowania faraona Ramzesa XII, który podjął się budowy potężnych miast warownych jak Ramzes, Piton, los Żydów uległ zmianie.
Faraon potrzebował ogromnych rzesz ludności do pracy, odebrał Żydom wolność i zamienił ich w niewolników. Około 1280 r. p.n.e. Żydzi pod wodzą Mojżesza podjęli ucieczkę. Zanim do tego doszło w Egipcie działy się rzeczy niezwykłe, zjawiska świadczące o szczególnej opiece Boskiej nad Żydami. Faraon wiele razy obiecywał Żydom wolność, ale za każdym razem odwoływał swe obietnice.

Pesach rozpoczyna cykl świąt pielgrzymich (Pesach, Szawout, Sukkot). W czasie tych świąt Żydzi mieli obowiązek pielgrzymowania do Jerozolimy, aby w świątyni złożyć w ofierze płody ziemi. Relacja zapoczątkowana przymierzem Boga z Abrahamem, jest jako obietnica dana kolejnym pokoleniom. Bóg wypełnił tę obietnicę obdarzeniem Abrahama synem- Izaakiem, później potwierdza obietnicę nadając synowi Izaaka, Jakubowi nowe imię Izrael. Syn Jakuba – Józef stał się wybawicielem Egiptu jako namiestnik faraona, gromadząc zapasy żywności. Później nastał inny faraon, który nie pamiętał ani Józefa, ani tego, czego on dokonał dla Egiptu. Lud Izraela stawał się potężniejszy i liczniejszy, więc faraon uczynił Izraelitów niewolnikami. W czasie tej niewoli Bóg wezwał Mojżesza, by udał się do Egiptu i zażądał od faraona uwolnienia narodu izraelskiego. Faraon nie chciał wypuścić Izraela więc Bóg zesłał na ziemie 10 plag wyniszczających ziemię egipską, plony, bydło, zdrowie ludzkie.
Ostatnia plaga była najcięższa – mieli zginąć wszyscy pierworodni w każdym domu, w każdej rodzinie. Plaga ta nie miała dotknąć jedynie Żydów, gdyż Bóg ostrzegł ich i zgodnie z poleceniem pomazali oni krwią jednorocznego baranka odrzwia i progi swych domostw.
Bóg dał ludziom możliwość uniknięcia tej kary - śmierci, nakazał aby każdy mężczyzna najstarszy w domu wybrał jednorocznego baranka bez skazy dla swojej rodziny, miał ten baranek być zabity, a jego krew wlana do czaszy, by pomazać nią nadproże i odrzwia domu, w którym będzie spożywany paschalny baranek.
Noc kiedy tego dokonano jest pierwszą nocą paschalną. Anioł śmierci, który przeszedł tej nocy przez ziemię egipską miał wejść do wszystkich domów w Egipcie, ominąć miał tylko te, których odrzwia zostały naznaczone krwią paschalnego baranka.
W noc poprzedzającą ucieczkę, po zjedzeniu posiłku z owego baranka przyprawionego gorzkimi ziołami i zabraniu przaśnych placków, Żydzi pośpiesznie wyruszyli w drogę. W pogoń za nimi wyruszyła potężna armia egipska. Dzięki Boskiej opatrzności, Żydom udało się przejść Morze Czerwone, a armia egipska została zatopiona. O tym wszystkim opowiada Biblia.

Jakie znaczenie te wydarzenia miały dla relacji Boga z człowiekiem?

Tej nocy w każdym domostwie mogły mieć dwa wydarzenia: ludzie albo byli przykryci pod Bożą ochroną, która uwalniał ich od kary śmierci każdego z pierworodnych, albo do ich domu przychodziło zniszczenie.
Uwolnienie od śmierci zależało od posłuszeństwa i przestrzegania wiecznego Bożego ustanowienia. Pascha to świadectwo i dowód tego, że Bóg nie wymierza kary tym, których chroni przelana krew niewinnego Baranka.

Czym Pascha jest dla Żydów?

Przestrzeganie paschy to wymóg wieczny zapisany w ks. II Mojżeszowej 12: 17 "Przestrzegajcie tego święta przez wszystkie pokolenia jako ustanowienie wieczne"...

Pascha jest świętem ustanowionym dla upamiętnienia wyzwolenia Żydów z niewoli egipskiej, które nastąpiło poprzez akt ponad naturalnej Bożej interwencji.
Egipt – jest symbolem życia w niewoli, ciemności i bez nadziei. Dopiero wejście samego Boga w tę ciemność zmienia rzeczywistość i nastaje jasność. Przez to święto potomkowie Jakuba stali się narodem izraelskim - wybranym narodem. Uwolnienie i odkupienie dotyczyło każdego Izraelity indywidualnie, ale też zjednoczyło wielki naród wokół jednej obietnicy, jednego przymierza.

Z jakiej niewoli Żydzi zostali uwolnieni?

Uwolnieni z niewoli, duchowej degradacji i grzechu. To uwolnienie zależało od posłuszeństwa. Każdy musiał indywidualnie tej nocy paschalnej uczestniczyć by zostać zbawionym (ocalonym), każdy mógł zostać uratowany na tych samych warunkach. Bóg pokazuje, że wyzwolenie z niewoli wymaga całkowitego oddzielenia od starego życia.
"Abyście poznali, że Pan robi różnicę między Egipcjanami a Izraelitami" II Mojż. 11,7

Początkowo obrzędy pesachowe ograniczały się do ofiary baranka i trwały jeden dzień. Pozostałe dni nazywały się chag ha-macot „święto macy”.




Maca miała przypominać Żydom o ucieczce z Egiptu, kiedy nie mieli oni czasu na wypieczenie chleba. Święto Pesach w czasach nowożytnych jest świętem rodzinnym, celebrowanym w domu. Najważniejszą częścią święta Pesach była wieczerza spożywana pierwszego dnia – seder, co po hebrajsku znaczy „porządek”.

W ściśle przestrzeganym porządku na stole powinny znaleźć się były określone potrawy, a liturgia całego wieczoru sprawowana miała być zgodnie z ustalonym porządkiem. Stół sederowy nakryty był najlepszym obrusem, na stole była zastawa, wieczór prowadziła głowa rodziny, na krześle kładł poduszkę, by mógł jeść polegując, tak jak to czynili panowie rzymscy, ludzie wolni. Miało to przypominać Żydom, że niegdyś byli niewolnikami w Egipcie, ale stali się wolni i że święto pesach jest świętem wolności.

Na stole znajdowały się:
- trzy mace,
- zeroa: udziec barani, lub skrzydełko, udko kurczaka przypominające ofiary składane w świątyni,
- maror i karpas: gorzkie zioła- (tarty chrzan, nać zielonej pietruszki; maczane w słonej wodzie przypominające gorzkie życie Żydów w niewoli egipskiej, To też także smak łez, którymi Żydzi opłakiwali swój los.



- bejca: jako- symbol zbiorowego losu narodu,
- charoset: surówka z tartych jabłek, kruszonych migdałów, orzechów i wina, przypominająca wyglądem glinę wymieszaną ze słoma, z której niegdyś żydowscy niewolnicy wyrabiali cegły w Egipcie,
- na środku stołu stał duży kielich przeznaczony dla proroka Eliasza, a więc tego który miał poprzedzić Mesjasza.
- Przy każdym nakryciu ustawiano kieliszek, aby każdy biesiadnik mógł spełnić 4 toasty, na pamiątkę czterech zapowiedzi, które usłyszał Mojżesz z krzewu gorejącego:
a) we-hoceti – i wywiodę,
b) we-hicalti - i wybawię,
c) we-gaalti - i uwolnię,
d) we-lakachti – i przyjmę (was) co oznaczało; ”pomogę wam zrzucić jarzmo faraona, pomogę zorganizować wasze wyjście z Egiptu, uwolnię was od wyzysku i przemocy i poddam was Boskiej władzy”.
Pito czerwone wino, by przypominało krew pesachowego baranka, którą Izraelici pomazali swoje odrzwia w Egipcie” (II Mojż. 12, 7).

Na stole leżały egzemplarze Hagady - książki zawierającej opowieść o wyjściu Żydów z Egiptu,oraz błogosławieństwa, modlitwy, psalmy, opowieści alegoryczne, zagadki.

Ceremoniał uczty sederowej prowadzony był przez głowę rodziny. Zaczynał się od kiduszu, tj. poświęcenia wina i wypicia pierwszego toastu. Potem prowadzący błogosławi karpas, każdy z uczestników moczył go w słonej wodzie i zjadał. Ze środkowej macy prowadzący odłamywał więcej niż połowę, tzw. afikoman, i chował tak, aby pod koniec wieczoru dzieci mogły go odnaleźć i w nagrodę otrzymać drobne prezenty.

Następnie błogosławił macę i rozpoczynał czytanie hagady „Oto chleb nędzy, który spożywali praojcowie nasi w kraju Micraim. Kto głodny, niech wejdzie i spożywa z nami. W tym roku tu, w przyszłym w odbudowanej świątyni”. Po tym zdaniu wypijano drugi kielich wina. Mace zjadano z maror (tartym chrzanem).
Po spożyciu macy z chrzanem przychodziła pora na ucztę. Jedzenie było smaczne, zaczynano od jajek maczanych w słonej wodzie, ryby, śledzie, dania z mięsem, kompoty, słodycze, owoce. W żadnej potrawie nie mogło być mąki. Uczta kończyła się przed północą.
Po jedzeniu dzieci szukały afikoman. Ten kto znalazł obdarowywano cukierkami lub innymi prezentami. Wypijano trzeci kielich wina, odmawiano modlitwy dziękczynne, śpiewano psalmy i hymny pochwalne hallelot.
Przy czwartym toaście unoszono kieliszki i trzykrotnie powtarzano „ba-szana ha- baa bi-jeruszalajm, co znaczy „w przyszłym roku w Jerozolimie”. Ta formuła wyraża wiarę w nadejście Mesjasza. Około północy śpiewano psalm 136, zwany hallel-gadol, poświęcony oczekiwaniu na przyjście proroka Eliasza.

Ostatnia część wieczoru była wesoła i w całości należała do dzieci. Opowiadano zagadki, wyliczanki i grano w różne gry. Tak kończył się seder. Pozostałe dni święta Pesach były półświętami, nie wykonywano żadnych prac, jedynie tych związanych z przygotowywaniem posiłków. Czas poświęcano na spotkania z przyjaciółmi, śluby, zaręczyny, uroczystości rodzinne i towarzyskie.

Dlaczego to święto jest ważne dla chrześcijan?

Pascha mówi o wierze, wykupieniu, ratunku w mocy przelanej krwi. Z niewolników Izraelici stali się ludem Bożym odkupionym przez przelanie krwi ofiarnego baranka. Wydarzenie to było zapowiedzią proroczego, ostatecznego uwolnienia, którego Bóg miał dokonać dopiero podczas kolejnych obchodów świat Paschy, kiedy Jezus Mesjasz został przybity do krzyża.
Na Golgocie Pan Jezus zaoferował każdemu uwolnienie i odkupienie, jeśli tylko zechcemy Mu zaufać i zaakceptować Jego zapłatę za grzech. Ofiara wielkanocna była ofiarą błagalną, ku pojednaniu z Bogiem. Bez znajomości święta Paschy nie można sobie uświadomić prawdziwego znaczenia Bożego przymierza z narodem izraelskim ani wymiaru tego przymierza dla Kościoła.
Uwolnienie Izraelitów z Egiptu w czasie pierwszej Paschy to istotny początek historii Izraela i oddawania czci prawdziwemu Bogu.
Święto Paschy pomaga zrozumieć konieczność i istotę śmierci Chrystusa, gdzie Golgota to kulminacyjny punkt wiary naśladowców Jezusa. Pascha wskazuje na sposób odkupienia każdego z nas od grzechów poprzez ofiarę Chrystusa. Pascha to zapowiedź większego aktu wyzwolenia z ciemności, grzechu, śmierci. Jezus umarł w czasie Paschy. Jego ostatni posiłek z uczniami, ostatnia wieczerza, to była wieczerza paschalna. Następnego dnia, w pierwszy dzień paschy, wypełnił Paschę, umierając na krzyżu.
"Albowiem na naszą Wielkanoc, jako baranek został ofiarowany Chrystus" I Kor. 5,7.

Pan Jezus ustanowił pamiątkę spożywania wieczerzy w dniu żydowskiej Paschy (Ew. św. Łukasza 22, 14-20) utożsamiając siebie samego z barankiem paschalnym. Przelewając swoją niewinną krew sprawił, że Bóg może uwolnić wszystkich prawdziwie wierzących w moc tej krwi od sądu i od kary duchowej śmierci. Duchowa śmierć oznacza wieczne oddzielenie od Boga. Na krzyżu Chrystus zaoferował uwolnienie i odkupienie każdemu, kto zechce zaufać Jemu i przyjąć Jego zapłatę za swój grzech.

Ze względu na Paschę mówimy o Panu Jezusie – Baranku Bożym. Baranek paschalny był zwiastunem czystego baranka - Baranka bez grzechu, który miał przyjść, by wykupić człowieka od śmierci.

"Baranek Boży, który gładzi grzech świata" Ew. Jana 1,29.

Pascha była więc zapowiedzią tego, iż pewnego dnia Bóg pośle swego Syna na świat i On stanie się ostateczną ofiarą, aby Bóg mógł zachować człowieka, pomimo jego grzechów. Tak jak wcześniej krew baranka paschalnego na odrzwiach, ofiara przelanej krwi na krzyżu chroni tylko tych, którzy zaufali Bogu i uwierzyli w Mesjasza. Baranek paschalny miał być bez skazy. O Panu Jezusie czytamy, że był doskonały, nikt nie mógł dowieść Mu grzechu (Ew. Jana 8,46). On nie popełnił żadnego grzechu (I List św. Piotra 2,21).

Bóg w Egipcie polecił, by baranek nie był krojony i by żadna jego kość nie została złamana (II Ks. Mojżesza 12,46). W opisie ukrzyżowania Jezusa czytamy, że żadna z Jego kości nie została złamana (Ew. św. Jana 19,36), mimo iż łamanie kości było powszechne w przypadku ukrzyżowań.

Spożycie baranka było w całości. Co to oznacza dla nas?

Otóż, przyjmując Mesjasza, mamy już wszystko i nie potrzeba nam nic więcej. A żeby mieć wszystko, trzeba mieć Chrystusa w całości, całego z każdym Jego słowem i w zupełnym zaufaniu.

Baranka paschalnego spożywano z chlebem bez kwasu.

W Bożym Słowie grzech jest przyrównany do kwasu. By przyjąć baranka, musimy oddalić od siebie wszelki grzech.
Izraelici spożywali baranka przepasani pasem, z sandałami na nogach, gotowi do drogi. Tak samo i my dzisiaj, przyjmując prawdziwego Baranka mamy być gotowi do drogi - by pójść za Chrystusem
(Mesjaszem) lub wyjść Mu naprzeciw.



Opracował:
dr Tomasz Mańko, Koordynator Projektu: „Ocalić od zapomnienia - Szlakiem dziedzictwa żydowskiego w powiecie radzyńskim: żydowskie obrzędy i zwyczaje religijne” realizowanego przez Zbór Kościoła Chrześcijan Wiary Ewangelicznej w Radzyniu Podlaskim.

Zadanie jest współfinansowane przez Powiat Radzyński.

Bibliografia:
Kazimierz Barczuk, przeszłość i przyszłość w świętach biblijnych, Warszawa 2008.
Efrat Gal -Ed, Księga świąt żydowskich, Warszawa 2005.
Hagada na Pesach, Kraków-Budapeszt 2008,
Ninel Kameraz-Kos, Święta i obyczaje żydowskie, Warszawa 2002

foto: K.Lampart
Nawigacja
PROJEKT OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA - SZLAKIEM DZIEDZICTWA ŻYDOWSKIEGO W POWIECIE RADZYŃSKIM: ŻYDOWSKIE OBRZĘDY I ZWYCZAJE RELIGIJNE
CyberEye theme by FDTD Designer
KChWE Nowe Jeruzalem w Radzyniu Podlaskim Copyright © 2009-2017



Powered by PHP-Fusion copyright © 2002 - 2025 by Nick Jones.
Released as free software without warranties under GNU Affero GPL v3.